Modern Kölelik

Dün L’Oreal’de staj görüşmesindeydim.  Matrix ürün grubu müdürü, Barbaros beyle görüştüm. Kurumsal Türkiye gerçekleriyle ilk defa tanıştığım bu görüşme beklediğim gibi geçmedi. Barbaros bey de bu konuda benle hemfikir olur zannediyorum.

L’Oreal büyük bir kurum. Uluslararası en büyük kozmetik firması. Birçok dünyaca tanınmış marka, süper satış rakamları, kariyer fırsatları… Henüz üniversitede olan ben için büyük bir şans!

Barbaros bey bana diyor ki, benim PM’lerim gece 12 lere kadar çalışıyor. Eğer staj yaparsan sen de 8-9’lara kadar çalışacaksın.

Kapının eşiğine ayağımı koyabilmek için, “Tabii 8-9 ne demek, ben de 12’lere kadar çalışırım” demem lazımdı. Ben ise working hard ve working smart arasındaki farktan bahsettim. Bana göre bir pazarlamacının performans kriteri günlük ofiste geçen vakit olmamalıydı. Günümüzde yapılan işlerin bir kömür madeninden kömür çıkarmak veya bir assembly line‘da sürekli aynı vidayı takmak gibi olmadığını söyledim. Yaptığımız işin aynı işi sürekli tekrarlamak değil, yeniyi, farklıyı bulmak olduğunu söyledim.

20. yüzyılın başlarında sanayi devrimiyle beraber, verimlilik kavramı hayatlarımıza girmişti. O zamanlar verimlilik, daha az malzemeyle, enerjiyle ve daha az vakitte, daha çok ürün elde etmekti. Bütün sınâi gelişmeler bunun üstüne kurulmuştur. Daha az inputla, daha çok output elde etmek.

2011 yılında, L’Oreal gibi bir firmadaki bir ürün grubu müdürünün coworkerlarına (worker değil, coworker) bu yaklaşımla yaklaşması beni çok rahatsız etti. Daha az girdiyle:

  • stajyer maaşı – bu arada hiç maaş konuşmadık bile
  • stajyerlerin çalıştıkları yerde hiçbir hukuki hakkı olmuyor İş Kanunu’na göre,

daha çok ürün elde etmeye çalışıyor:

  • 8-9’lara kadar çalışmalıymışım
  • okulun bitmesini beklemem gerekmiyormuş hemen başlamalıymışım
  • okul önemli değilmiş
  • başlarsam 11 ay devam etmem gerekiyormuş, vs.

Kısacası, bir stajyerle bir full-time çalışan açığını kapatmaya çalışıyor.

Günümüzde beyaz yakalı çalışanlara bir makine olarak bakmak büyük şirketlerin bir hatasıdır. Gece 12’lere kadar çalışan bir insanın verimli olabileceğine inanmıyorum. Çalışanları gece 12’lere kadar çalıştırmak müdürlerin övünç kaynağı olmamalıdır. Eğer bir işyerinde çalışanlar makine gibi görülüyorsa, ters giden bişeyler var demektir.